(Week 1) The science of well-being: Choice architecture hay Liệu có quyết định nào là hoàn toàn xuất phát từ bản thân chúng ta?

Như một vấn đề nhạy cảm liên quan tới quyền tự do của con người, đặc biệt là đối với việc đưa ra quyết định đối với mọi vấn đề trong cuộc sống của bản thân, nhiều dư luận đưa ra các tranh cãi trái chiều.

Các nhà phê bình cho rằng, dù có thể sẽ mang lại những kết quả tốt, thì việc dần dần “thúc” con người tới một quyết định mặc dù với ý định tốt hay xấu, thì cũng được xem như là một biểu hiện của thao túng hành vi con người.

Những thành viên ủng hộ thì cho rằng việc “thúc” này không ép buộc ai làm bất cứ điều gì, nó chỉ đưa ra những gợi ý, dẫn dắt mang tính định hướng. Hiểu tương tự trong việc GPS không ép chúng ta đi đâu cả, nó chỉ đưa ra một bức tranh rộng lớn cho chúng ta tự quyết định sẽ đi về đâu.

Nudging(thúc) là điều không thể tránh khỏi. Vì thế, điều mà chính phủ có thể làm được để cải thiện và giúp công dân đạt được mục tiêu của họ chính là cải thiện môi trường tạo nên những lựa chọn. Khi môi trường này trở nên tốt hơn, thì cơ bản quyết định của con người cũng theo đó mà cải thiện.

How to decide without deciding

(Mình khá thích hình minh hoạ được sử dụng cho bài này, và cũng một phần nào đó cảm thấy con người trong bức ảnh này thật sự sẽ rất dễ dàng bị điều khiển cho dù những sự thôi thúc xuất phát từ một mong muốn tích cực hoặc không) Credit: DANIEL ZENDER

Việc thôi thúc quyết định của con người thật chất diễn ra khá đơn giản và đã được áp dụng nhiều trong quảng cáo, và một số thiết kế về bao bì thực phẩm, nhằm giúp con người đưa ra những quyết định tốt hơn cho sức khoẻ cũng như đời sống của mình, đồng thời giúp chính phủ tiết kiệm được rất nhiều các khoảng lãng phí do giải quyết hậu quả từ những quyết định chưa đủ khôn ngoan nói trên. Đặc biệt là sự áp lực lên ngành bảo hiểm và chăm sóc sức khỏe công dân.

Kết luận đưa ra là không có một quyết định nào của con người được cho là trung tính và không bị ảnh hưởng bởi bất kì một yếu tốt nào từ môi trường. Vậy thì tại sao không tận dụng những sự ảnh hưởng môi trường đó để tạo ra những quyết định khôn ngoan hơn?

Nguồn Tham khảo:

Nudge nudge think think, and should goverment nudge us to make good choices. (2015 article by Jon M. Jachimowicz)